Công tắc đảo chiều máy tiện: Chức năng & Ứng dụng

Máy tiện là một trong những công cụ cơ khí cơ bản và linh hoạt nhất, được sử dụng để gia công các chi tiết có dạng tròn xoay. Để vận hành hiệu quả, máy tiện được trang bị nhiều nút công tắc điều khiển. Trong số đó, công tắc đảo chiều đóng một vai trò cực kỳ quan trọng, giúp người thợ có thể thay đổi chiều quay của trục chính, từ đó mở rộng đáng kể khả năng gia công của máy.

Nội dung bài viết

1 Công tắc đảo chiều máy tiện là gì?
2 Công dụng của công tắc đảo chiều
3 Máy tiện CNC có công tắc đảo chiều không?
4 Cấu tạo công tắc đảo chiều máy tiện
5 Phân biệt với các loại công tắc khác
6 Các ứng dụng thực tế
7 Lưu ý khi sử dụng và bảo trì

Công tắc đảo chiều máy tiện là gì?

Công tắc đảo chiều máy tiện là một loại công tắc điện chuyên dụng, dùng để thay đổi hướng quay của động cơ trục chính (spindle motor). Thay vì chỉ có hai trạng thái “bật” và “tắt” như công tắc thông thường, công tắc này có 3 trạng thái chính: thuận, ngược và dừng.

Về vị trí, công tắc đảo chiều thường được đặt ở những nơi dễ tiếp cận trên máy. Bạn có thể tìm thấy nó trên bảng điều khiển chính (control panel) hoặc ngay trên đầu máy tiện (headstock). Vị trí này giúp người vận hành thao tác nhanh chóng và thuận tiện, đặc biệt là trong các công đoạn cần thay đổi chiều quay liên tục.

Công dụng của công tắc đảo chiều

Công tắc đảo chiều máy tiện có công dụng chính là thay đổi hướng quay của trục chính (spindle). Chức năng này mang lại nhiều lợi ích quan trọng, giúp người thợ thực hiện các thao tác gia công phức tạp một cách hiệu quả và an toàn.

1/ Tiện Ren: Đây là công dụng quan trọng nhất.

– Khi tạo ren, dao hoặc mũi taro cần tiến vào chi tiết theo một chiều quay nhất định.

– Sau khi hoàn thành, người thợ sẽ sử dụng công tắc đảo chiều để quay ngược trục chính, giúp rút dao ra khỏi chi tiết mà không làm hỏng ren đã tạo.

2/ Tiện Vát Mép:

– Trong một số trường hợp, để gia công một cách thuận lợi, người thợ sẽ lắp dao ngược và tiện từ phía sau phôi.

– Lúc này, công tắc đảo chiều là cần thiết để đảm bảo dao và phôi quay đúng hướng để cắt gọt.

3/ Hỗ trợ an toàn và thao tác linh hoạt:

– Trong một số tình huống nhất định, việc đảo chiều nhanh có thể giúp người thợ tránh được va chạm hoặc dừng máy ngay lập tức để xử lý sự cố.

Công tắc đảo chiều không chỉ đơn thuần là một nút điều khiển mà còn là một công cụ giúp tối ưu hóa quá trình gia công, tăng độ linh hoạt và đảm bảo an toàn trong vận hành máy tiện.

Máy tiện CNC có công tắc đảo chiều không?

Câu trả lời là Có. Máy tiện CNC có khả năng đảo chiều quay của trục chính. Tuy nhiên, việc điều khiển và sử dụng khả năng này khác với máy tiện cơ truyền thống. Thay vì sử dụng một công tắc cơ học, việc đảo chiều quay trên máy tiện CNC được thực hiện bằng các lệnh M-code trong chương trình gia công.

Các lệnh M-code phổ biến để điều khiển chiều quay bao gồm:

– M03: Quay trục chính theo chiều thuận (thường là chiều kim đồng hồ).

– M04: Quay trục chính theo chiều ngược (ngược chiều kim đồng hồ).

– M05: Dừng trục chính.

Người lập trình sẽ chèn các lệnh này vào chương trình gia công (G-code) tại những thời điểm cần thiết, ví dụ như khi chuẩn bị tạo ren.

>>> Xem thêm các máy tiện CNC đa năng:

Máy tiện cấp phôi tự động SL6, SL8, SL10
Máy tiện phay CNC TMC40V
Máy tiện đứng CNC VT320
Máy tiện mini CNC Super SP28

Cấu tạo công tắc đảo chiều máy tiện

Công tắc đảo chiều máy tiện về cơ bản sẽ bao gồm các bộ phận sau:

1/ Vỏ công tắc và cần gạt:

– Vỏ bảo vệ: Thường được làm từ nhựa cứng hoặc kim loại, có nhiệm vụ bảo vệ các bộ phận điện bên trong khỏi bụi bẩn, dầu mỡ và các tác động cơ học.

– Cần gạt hoặc nút xoay: Đây là bộ phận mà người vận hành sử dụng để chuyển đổi trạng thái của công tắc.

+ Nó có các vị trí đánh dấu rõ ràng như: Thuận (Forward), Ngược (Reverse) và Dừng (Stop).

2/ Bộ phận chuyển mạch bên trong: Đây là phần quan trọng nhất, có nhiệm vụ hoán đổi các kết nối điện.

– Các cực đấu dây: Công tắc đảo chiều cho động cơ 3 pha thường có nhiều cực đấu dây để nối với nguồn điện và động cơ.

+ 3 cực đầu vào nối với nguồn điện 3 pha: L1, L2, L3.

+ 3 cực đầu ra nối với động cơ: U, V, W.

– Cơ cấu chuyển mạch:

+ Khi người dùng gạt cần gạt, cơ cấu này sẽ hoạt động để hoán đổi vị trí của hai trong ba dây pha đầu ra.

+ Ở vị trí Thuận, các cực L1, L2, L3 sẽ nối thẳng với U, V, W.

+ Khi chuyển sang vị trí Ngược, cơ cấu sẽ hoán đổi dây: L1 vẫn nối với U, nhưng L2 sẽ nối với W và L3 sẽ nối với V.

Phân biệt với các loại công tắc khác

– Công tắc 1 chiều: Chỉ có 2 trạng thái “bật” và “tắt”.

+ Nó đóng vai trò như một cầu dao đơn giản để đóng hoặc ngắt mạch.

– Công tắc 2 chiều (công tắc cầu thang):

+ Có 3 cực (1 cực chung, 2 cực ra).

+ Nó cho phép điều khiển một thiết bị (ví dụ: bóng đèn) từ hai vị trí khác nhau.

+ Công tắc này có thể đảo chiều dòng điện nhưng không được thiết kế để điều khiển chiều quay của động cơ công nghiệp.

– Cầu dao đảo chiều 3 pha:

+ Có cấu tạo tương tự nhưng thường có kích thước lớn hơn, chịu được dòng điện cao hơn.

+ Được sử dụng trong các hệ thống điện công nghiệp để đảo chiều động cơ hoặc chuyển đổi nguồn điện.

Các ứng dụng thực tế

Công tắc đảo chiều máy tiện có nhiều ứng dụng thực tế giúp tối ưu hóa quá trình gia công. Dưới đây là những ứng dụng phổ biến:

– Taro ren trong:

+ Sau khi hoàn thành, máy tiện cần đảo chiều quay để mũi taro có thể rút ra khỏi lỗ một cách an toàn mà không làm hỏng ren.

– Cắt ren ngoài:

+ Khi cắt ren trên một trục, người thợ cũng cần đảo chiều quay để nhả dao ra khỏi chi tiết một cách chính xác sau mỗi lần cắt.

– Tiện mặt đầu hoặc vát mép từ phía sau

+ Để đạt được góc cắt đặc biệt, người thợ có thể lắp dao ngược và tiện từ phía sau chi tiết.

+ Khi đó, việc sử dụng công tắc đảo chiều là cần thiết để đảm bảo lưỡi cắt của dao hoạt động hiệu quả.

Mặc dù không phải là nút dừng khẩn cấp, công tắc đảo chiều có thể hỗ trợ trong một số tình huống nhất định:

– Xử lý sự cố: Trong trường hợp dao bị kẹt hoặc một sự cố nhỏ xảy ra, người thợ có thể sử dụng công tắc đảo chiều để dừng nhanh hoặc thay đổi hướng quay để tránh va chạm.

– Điều chỉnh: Cho phép người thợ linh hoạt trong việc điều chỉnh hướng gia công, giúp họ dễ dàng tiếp cận các góc khó hoặc thực hiện các thao tác phức tạp.

Lưu ý khi sử dụng và bảo trì

Các lưu ý khi sử dụng và bảo trì công tắc đảo chiều máy tiện là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho người vận hành. Dưới đây là những điểm cần ghi nhớ:

1/ Luôn dừng hẳn trục chính trước khi đảo chiều

– Việc gạt công tắc đảo chiều khi trục chính vẫn đang quay sẽ tạo ra một lực hãm đột ngột rất lớn.

– Điều này gây ra sốc cơ học cho toàn bộ hệ thống truyền động, từ động cơ, hộp số cho đến các bánh răng.

=> Hậu quả là có thể làm hỏng, gãy hoặc biến dạng các chi tiết, dẫn đến hư hỏng máy nghiêm trọng.

2/ Thao tác dứt khoát

– Khi sử dụng công tắc, bạn cần gạt cần gạt một cách dứt khoát và nhanh chóng từ vị trí “thuận” sang vị trí “ngược” (hoặc ngược lại).

– Tránh giữ công tắc ở vị trí trung gian.

=> Việc này có thể gây ra hiện tượng đoản mạch hoặc làm cháy cuộn dây của động cơ do dòng điện không ổn định.

3/ Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ

– Thường xuyên kiểm tra các dây nối vào công tắc để đảm bảo chúng không bị lỏng, sứt hoặc có dấu hiệu bị cháy.

+ Dây điện bị hở có thể gây ra chập điện hoặc giật điện nguy hiểm.

– Đảm bảo công tắc luôn sạch sẽ, không bị bám bụi bẩn, dầu mỡ hoặc phoi kim loại.

+ Bụi bẩn tích tụ có thể làm kẹt cơ cấu bên trong hoặc gây ra chập điện.

4/ Sử dụng đúng mục đích

– Công tắc đảo chiều chỉ được thiết kế để thay đổi hướng quay của trục chính. Không nên lạm dụng nó như một nút dừng khẩn cấp thay cho nút “Emergency Stop” chuyên dụng.

Công tắc đảo chiều máy tiện không chỉ là một nút điều khiển đơn thuần mà còn là một công cụ mạnh mẽ, giúp người thợ tối ưu hóa các quy trình gia công, thực hiện các thao tác phức tạp một cách an toàn, hiệu quả từ đó nâng cao chất lượng và độ chính xác của sản phẩm.

Hãy liên hệ ngay tới VNTECH để được tư vấn chi tiết hệ thống cấp phôi tự động cho máy tiện hiện nay.

VNTECH - Đơn vị cung cấp máy móc gia công cơ khí chính hãng, uy tín, đa dạng về chủng loại, đáp ứng mọi nhu cầu sản xuất. Để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá tốt nhất, quý khách vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới.