Áo côn máy tiện là gì? Lợi ích và tác dụng với máy tiện cơ khí

Áo côn máy tiện hay còn được gọi là ống côn, là một phụ kiện quan trọng trong ngành gia công cơ khí chính xác. Nó đóng vai trò cầu nối giúp điều chỉnh kích thước côn của các dụng cụ cắt (như mũi khoan, dao doa) hoặc các mũi chống tâm, từ đó đảm bảo chúng phù hợp và chắc chắn trong các lỗ côn của ụ động hoặc trục chính máy tiện.

Trong bài viết này, VNTECH sẽ chia sẻ tới các bạn những thông tin liên quan đến áo côn máy tiện: Cấu tạo, nguyên lý, tác dụng và lợi ích của nó.

Nội dung bài viết

1 Áo côn máy tiện là gì?
2 Chức năng và nguyên lý hoạt động
3 Cấu tạo của áo côn máy tiện
4 Các loại áo côn máy tiện phổ biến
5 Bảo quản áo côn máy tiện
6 Ứng dụng của áo côn máy tiện

Áo côn máy tiện là gì?

Áo côn máy tiện (Taper Sleeve, Taper Adapter) là một phụ kiện có hình dạng côn rỗng, thường được làm từ thép tôi cứng và mài chính xác. Nó đóng vai trò như một bộ chuyển đổi, cho phép các dụng cụ cắt (như mũi khoan, dao doa) hoặc các phụ kiện khác (như mũi chống tâm) có đuôi côn nhỏ hơn, lắp vừa vào lỗ côn lớn hơn của ụ động hoặc trục chính máy tiện.

Mục đích chính của áo côn là đảm bảo dụng cụ được định tâm chính xác với trục quay của máy và truyền lực xoắn ổn định trong quá trình gia công. Nhờ có áo côn, máy tiện có thể sử dụng đa dạng các loại dụng cụ có kích thước côn khác nhau, mở rộng khả năng gia công mà không cần đầu tư nhiều dụng cụ riêng biệt.

Chức năng và nguyên lý hoạt động

Áo côn máy tiện hoạt động dựa trên nguyên lý ma sát và hình dạng côn để giữ và truyền lực:

1. Chức năng chính:

– Bộ chuyển đổi kích thước côn:

+ Cho phép dụng cụ có côn nhỏ hơn (ví dụ MT1) lắp vào lỗ côn lớn hơn của máy (ví dụ MT3) thông qua áo côn chuyển đổi (MT1 ra MT3).

– Truyền mô-men xoắn:

+ Nhờ sự tiếp xúc bề mặt giữa 2 mặt côn và sự ăn khớp của gờ/rãnh, áo côn giúp truyền lực xoắn từ máy sang dụng cụ một cách hiệu quả.

– Đảm bảo đồng tâm:

+ Sự lắp ghép chính xác giữa các bề mặt côn đảm bảo dụng cụ được định tâm tuyệt đối với trục quay của ụ động hoặc trục chính.

2. Nguyên lý hoạt động:

– Lắp ghép tự giữ (Self-holding Taper):

+ Các loại côn như Morse Taper có độ côn rất nhỏ, tạo ra lực ma sát lớn giữa các bề mặt côn khi lắp ghép.

+ Giúp dụng cụ tự giữ chặt mà không cần thêm cơ cấu kẹp.

+ Lực ma sát này còn tăng lên khi có lực cắt tác động.

– Tháo dụng cụ:

+ Để tháo dụng cụ hoặc áo côn, người vận hành thường phải sử dụng một thanh đẩy (drift key/knock-out key) chuyên dụng, đẩy vào lỗ thoát phía sau để nới lỏng mối ghép côn.

>>> Xem thêm máy tiện CNC:

Máy Tiện Đứng CNC VT320 – VT400 – VT600
Máy Tiện Phay CNC TMC40V, TMC400Y
Máy Tiện Ngang CNC Cỡ Lớn ATB300E, ATB500, ATB600E
Máy Phay Tiện CNC SL450-MT, SL580-MT
Máy Tiện Mini SUPER SP28

Cấu tạo của áo côn máy tiện

Áo côn máy tiện có cấu tạo khá đơn giản.

1/ Hình côn: Áo côn có một lỗ côn bên trong và một côn bên ngoài.

– Lỗ côn bên trong là nơi tiếp nhận đuôi côn của dụng cụ (như mũi khoan).

– Lỗ côn bên ngoài là nơi lắp vào lỗ côn của máy (ví dụ: ụ động hoặc trục chính).

Cả 2 bề mặt côn này đều được gia công cực kỳ chính xác để đảm bảo sự tiếp xúc hoàn hảo và độ đồng tâm.

2/ Vật liệu: Thường được chế tạo từ thép hợp kim chất lượng cao.

– Sau đó được tôi cứng và mài chính xác.

Quá trình này giúp áo côn đạt được độ cứng, độ bền và độ chính xác cần thiết cho các bề mặt côn.

3/ Khe hở (Tang Slot): Hầu hết các áo côn Morse Taper đều có một khe hở nhỏ ở đầu nhỏ của lỗ côn bên trong.

– Khe này dùng để tiếp nhận gờ truyền mô-men xoắn (tang) của dụng cụ.

– Giúp truyền lực xoắn từ áo côn sang dụng cụ một cách hiệu quả và ngăn dụng cụ quay tròn trong lỗ côn.

4/ Lỗ thoát phoi/Lỗ đẩy dụng cụ (Knock-out Hole): Có một lỗ xuyên qua ở phía sau (đầu lớn của côn ngoài).

– Lỗ này cho phép người vận hành sử dụng một thanh đẩy chuyên dụng để đẩy dụng cụ ra khỏi áo côn.

– Hoặc đẩy áo côn ra khỏi lỗ côn của máy một cách dễ dàng và an toàn.

Các loại áo côn máy tiện phổ biến

Áo côn máy tiện chủ yếu được phân loại dựa trên chức năng chuyển đổi kích thước của chúng và cách chúng được thiết kế để giữ hoặc tháo dụng cụ. Dưới đây là các loại phổ biến:

1/ Áo côn chuyển đổi kích thước (Reduction Taper Sleeve): Đây là loại áo côn phổ biến và được sử dụng rộng rãi nhất.

– Nó có một côn ngoài lớn hơn và một lỗ côn bên trong nhỏ hơn.

– Mục đích của nó là cho phép một dụng cụ có đuôi côn nhỏ (ví dụ: mũi khoan có côn Morse MT1) lắp vừa vào một lỗ côn lớn hơn của máy (ví dụ: ụ động có lỗ côn MT3).

Ví dụ: Áo côn MT1-MT2, MT2-MT3, MT3-MT4,…

2/ Áo côn mở rộng kích thước (Extension Taper Sleeve): Loại này ít phổ biến hơn.

– Nó có thể được dùng để kéo dài dụng cụ hoặc để chuyển đổi từ một côn nhỏ hơn sang một côn lớn hơn nhưng vẫn duy trì độ cứng vững.

– Kéo dài tầm với của dụng cụ hoặc phục vụ các yêu cầu gá đặt đặc biệt.

Ví dụ: một áo côn có côn ngoài là MT4 và lỗ côn trong cũng là MT4, nhưng có chiều dài lớn hơn để kéo dài dụng cụ.

3/ Áo côn có ren rút (Drawbar Taper Sleeve)

– Một số áo côn được thiết kế có ren ở đầu lớn của côn ngoài.

– Điều này cho phép sử dụng một vít rút (drawbar) để kéo dụng cụ hoặc chính áo côn vào/ra khỏi lỗ côn của máy.

– Phương pháp này tăng cường độ an toàn và tiện lợi khi tháo lắp dụng cụ.

+ Đặc biệt là trên các trục chính của máy phay hoặc các ứng dụng cần tháo lắp nhanh và chắc chắn hơn là chỉ dùng thanh đẩy.

Bảo quản áo côn máy tiện

Bảo quản và bảo dưỡng đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác và tuổi thọ của áo côn:

– Luôn giữ sạch sẽ các bề mặt côn (cả bên trong và bên ngoài) của áo côn và lỗ côn của máy.

+ Bụi bẩn, phoi hoặc dầu mỡ có thể làm giảm lực ma sát, gây trượt hoặc làm hỏng bề mặt côn.

– Kiểm tra định kỳ các bề mặt côn xem có bị trầy xước, dập, mòn bất thường hay không.

+ Những hư hỏng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ chính xác và khả năng truyền lực.

– Bảo quản áo côn ở nơi khô ráo, sạch sẽ, tránh va đập.

+ Nên có hộp đựng hoặc giá đỡ riêng và có thể bôi một lớp dầu chống gỉ mỏng.

– Luôn lắp và tháo áo côn cũng như dụng cụ đúng cách, tránh dùng búa đóng trực tiếp.

+ Luôn sử dụng thanh đẩy phù hợp.

+ Tuyệt đối không để áo côn bị trượt trong lỗ côn của máy khi đang gia công, vì điều này có thể làm hỏng bề mặt côn nghiêm trọng.

Ứng dụng của áo côn máy tiện

Áo côn máy tiện là một phụ kiện thiết yếu, mở rộng đáng kể khả năng của máy tiện:

– Gá mũi khoan và dao doa với nhiều kích cỡ khác nhau vào ụ động hoặc trục chính máy tiện.

– Gá mũi chống tâm vào ụ động để đỡ phôi dài, tăng độ cứng vững khi tiện.

– Giúp máy tiện sử dụng được đa dạng hơn các loại dụng cụ có kích thước côn khác nhau mà không cần phải đầu tư nhiều dụng cụ mới có kích thước côn phù hợp trực tiếp với máy.

Hãy liên hệ ngay tới VNTECH để được tư vấn chi tiết về giải pháp cấp phôi tự động cho máy phay tiện phù hợp nhất với doanh nghiệp của bạn.

VNTECH - Đơn vị cung cấp máy móc gia công cơ khí chính hãng, uy tín, đa dạng về chủng loại, đáp ứng mọi nhu cầu sản xuất. Để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá tốt nhất, quý khách vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới.